DON ISAAC ABRAVANEL OMBRE DE FINANSAS, FILOZOFO I LIDER DEL DJUDAIZMO DE ESPANYA EN EL SIGLO XV

Por Moshe Shaul

De entre la grande galeria de filozofos, eskritores, ombres de finansas i lideres komunitarios de los djudios de Espanya, Isaac Abravanel sovresale por la mizura en la kuala se distingio en todos estos kampos de aktividad. El fue un eminente ombre de finansas en las kortes de los reyes de Portugal i de Espanya ma tambien diplomato, filozofo i eskritor ke se distingio por sus komentarios biblikos. dando una mueva esperansa a los djudios ekspulsados de Espanya en sus ora de mas grande apreto.

Miembro de una famiya ke afirma ser desendiente del rey David, Isaac Abravanel nasio en Lisbona en una famiya de “Buena kasta”. Algunos de sus antepasados okuparon postos importantes i su padre, don Yeuda Abravanel, fue el Trezorero del rey Alfonso V.

Don Isaac se distingio tambien bien presto por sus aktividades komersiales, amasando una grande fortuna, i kreo buenas relasiones kon la korte real portugeza. Djuntos kon esto, su amistad kon el Duke de Braganza i el apoyo ke le dio en su konflikto kon el rey Joao II, krearon una situasion en la kuala se vido amenazado i en el anyo 1483 duvo fuyir a la sivdad de Segura, en Espanya, ande paso un sierto tiempo eskriviendo komentarios a la Biblia.

Este periodo de repozo i de kreasion literaria no turo muncho. En 1484 el fue yamado a la korte de los Reyes Katolikos, Fernando i Isabela ke ya estavan entonses en el kuatren anyo de sus gerra kontra el reyno de Granada., i tenian menester de grandes sumas de moneda para poder kontinuar en esta gerra. Konosiendo su nombradia komo eksperto en finansas, eyos le demandaron de tomar sovre si la karga de arekavdador de los dasios ke devian finansar los gastes de esta kampanya.

Komo podia imajinarse Abravanel, ke despues de aver servido al rey i a la reyna kon grande fidelidad durante ocho anyos, despues de aver reushido a abasteserles los fondos ke les permetieron de venser en esta gerra, al ser lograda la viktoria kontra el reyno de Granada, su rekompensa seria el Edikto de Ekspulsion ke metio fin a la prezensia djudia en este paiz.

No le valieron todos los esforsos ke izo djuntos kon el Rav de la Korte, Don Avraam Senior, para la anulasion de este Edikto, prometiendo mizmo de arekojer i entregar a los Reyes la suma fantastika de 300.000 dukados de oro. Sus repuesta fue negativa i el Edikto fue promulgado el 1 de Mayo 1492, dando a los djudios ke refuzarian de konvertirsen, tres mezes de tiempo para vender sus bienes, kaje siempre por un bokado de pan, i salir del paiz.

Don Avraam Senior, ke ya tenia 80 anyos, se konvertio tomando el nombre de Ferrad (Fernando) Perez Coronel. Don Isaac Abravanel, a la kontra, provo ser un ombre de prinsipios. El no ezito a renunsiar a toda su rikeza i a la alta pozision ke tenia en la Korte Real i desidio de salir al exilo en tal de kedar fidel a su relijion.

El no podia ir a Portugal de onde avia tenido ke fuir pokos anyos atras. En lugar de esto el eskojo de ir a Napoli onde fue resivido kon brasos aviertos por el rey Ferrante, ke ya konosia su nombradia. El lo invito a la korte i le dio ayi un posto, lo ke le permetio de devenir en kurto tiempo un kortezano proeminente, riko i apresiado por el rey.

Ma esta vez tambien, el periodo de kalmo no turo muncho tiempo. La gerra entre Napoli i Milano, a la kuala se djuntaron Fransia i Espanya, el Papado i Venezia, krearon una situasion de instabilidad ke ovligo a Abravanel a bushkar abrigo en otros lugares: Sicilia al prinsipio, Corfu i Monopoli despues, para terminar en Venezia onde murio en 1508, a la edad de 70 anyos.

Fue en Monopoli, onde kedo unos 7 anyos en una situasion de kalmo relativo, ke el eskrivio la mayoria de sus livros en los kualos ekspozo su vizion sovre el destino i el futuro del puevlo djudio: una vizion mesianika ke preveia la venida del Mashiah en muy serka tiempo, i la salvasion del puevlo de Israel.

De mizmo ke no reusho en sus esforsos para baldar el Edikto de Ekspulsion, Abravanel no ayego tambien a ver la realizasion de su vizion mesianika. De este punto de vista se puede dizir ke el pedrio en su lucha politika, para el futuro del puevlo djudio, ma el gano en la lucha por la alma de puevlo.

Segun lo apunta el Prof. Bension Netanyau en su livro “Don Isaac Abravanel, eskritor i filozofo”, fue Abravanel ke dio a su puevlo la repuesta ke esperava en su ora de mas grande apreto - una mueva esperansa i una sinyifikasion a sus vida. A sus demanda: onde ir, despues del fuerte trauma de la Ekspulsion , su repuesta fue:

verso una epoka de mas grande felisidad, verso el reyno de los sielos.

Extraido de la Revista "Aki Yerushalayim, Revista Kulturala Djudeo-Espanyola."

http://www.aki-yerushalayim.co.il/ay/088/088_01_isaac_abravanel.htm